Theorie
Oefenvragen
Inhoudsopgave
Hoe ga je van kompaskoers naar grondkoers?
In dit Vaarbewijs Filmpje leer je wat het verschil is tussen je kompaskoers en je grondkoers en hoe je deze in elkaar kan omzetten met de koersformule. Het is een basisvaardigheid die je nodig hebt bij het navigeren en verplichte kost op het Vaarbewijs 2 Examen.
Verklaring van de verschillen tussen je grondkoers en de kompaskoers
Er is een verschil tussen de kompaskoers en de grondkoers, deze kunnen behoorlijk van elkaar afwijken. De verschillen zijn te verklaren door onderstaande vier dingen.
Deviatie
De deviatie komt door verstoring van stalen schepen. Het metaal van het schip is zelf ook een beetje magnetisch en dit veroorzaakt een verstoring in het magnetisch veld. Dit effect treedt dus niet op bij boten van hout of van polyester. De afwijking is voor ieder schip anders en de afwijking varieert met een vaste waarde afhankelijk van de voorliggende koers van het schip. De voorliggende koers is de daadwerkelijke richting van het voorsteven van het schip, oftewel de kompaskoers.
De afwijking door het metaal kan je compenseren met een voor jouw boot specifieke deviatietabel (ook wel stuurtafel genoemd). Je kan deze correctietabel alleen gebruiken voor correctie bij een vast kompas, omdat de deviatie op iedere plek op het schip anders kan zijn.
Deviatie bij een handkompas
Een handkompas heeft natuurlijk ook last van dit verstorend magnetische veld, maar je weer niet hoeveel. Let hier goed op bij je Vaarbewijs Examen, in dat geval stel je de deviatie op nul.
Variatie
De variatie ontstaat omdat je kompas wijst naar de magnetische noordpool en deze ligt op een andere plek dan de geografische noordpool. Deze afwijking varieert per locatie en varieert ook in de tijd. In de loop van de afgelopen tientallen jaren, is de magnetische noordpool steeds meer naar het oosten komen te liggen. Op de examenkaarten is de variatie 2 graden West (-2) . Op dit moment is de variatie +1 (Oost) in Nederland. In de rekensommen op je examen hou je een variatie van -2 aan zoals op de waterkaart vermeld, tenzij anders in de opgave vermeld.
Drift
De drift is de verlijering die optreedt door de wind. Boten worden een beetje weggeblazen als de wind van de zijkant komt. Let er bij de koersformule goed op of deze waarde positief (met de klok mee) of negatief (tegen de klok in) is. In werkelijkheid moet je de drift van je schip vaak schatten.
Stroom
En als laatste krijgt je schip een afwijking door stroming van het water. In dit Vaarbewijs Filmpje ga je leren hoe je met behulp van een constructie kan compenseren voor de stroming.
Koersformule
De kompaskoers kan je aflezen bij het sturen op je kompas en de grondkoers kan je intekenen op een kaart. Dit zijn in de praktijk de twee meest zinvolle koersen. Het omrekenen van deze twee koersen gaat met behulp van de koersformule.
KK ± dev = MK ± var = WK ± drift = BWK ± stroom = GrK
Waarbij:
- KK = Kompaskoers
- dev = deviatie
- MK = Magnetische Koers
- var = variatie
- WK = Ware Koers
- drift = drift 🙂
- BWK = Behouden Ware Koers
- stroom = stroom 🙂
- GrK = Grondkoers
Gegist bestek
Als er op het examen vragen gesteld worden over het bepalen van een koers die je nodig hebt voor een gegist bestek, dan gaat het over het bepalen van de grondkoers. Gegist bestek betekent “geschatte positie”. Aan de hand van de koers die je vaart en de snelheid van je schip zet je dan bijvoorbeeld ieder uur een kruisje op de waterkaart, dat is dan je geschatte positie op dat moment. De grondkoers is de koers die je daadwerkelijk op de kaart kan intekenen.
Meer lezen?
Veel gestelde vragen
De kompaskoers is de koers die je vaart op basis van het kompas op je schip.
De grondkoers is de koers die je vaart ten opzichte van het aardoppervlak.
Een kompas toont afwijkingen door de variatie, deviatie, wind en stroming.
De variatie is het verschil tussen de magnetische noordpool en de geografische noordpool. De variatie is afhankelijk van je positie op de aarde. De variatie wijzigt per aantal jaren.
Deviatie is een fout op je kompas die wordt veroorzaakt door de omgeving op het schip zelf (o.a door metaal en elektronica). De deviatiefout is afhankelijk van je koers en is een vast getal.
De drift is de verlijering (het wegwaaien) van een boot veroorzaakt door de wind.
De ware koers (WK) wordt gegeven door de koersrichting op je kompas, de stand van het vaartuig. Ten opzichte van de grond heb je een afwijking door drift en stroming.
De behouden ware koers (BWK) is de koers die je op een kompas vaart inclusief de drift. Ten opzichte van de grond heb je een afwijking door de stroming.
De voorliggende koers is de koers die je afleest op je kompas.
Een stuurtabel of deviatietabel corrigeert een vast kompas voor de deviatie. Een stuurtabel corrigeert per koers en is voor ieder schip anders.