Nu de dagen nog kort zijn, kan het zomaar gebeuren dat je in het donker moet varen. Varen in het donker is een prachtige ervaring. Zonder voorbereiding kan varen in het donker best eng zijn. Dit is wat je moet meenemen en doen als je na zonsondergang op het water bent, ondanks dat het niet tot de verplichte uitrustingseisen hoort.
Inhoudsopgave
Donker en mist
Voor varen in mist gelden dezelfde tips als voor varen in het donker. In beide gevallen heb je slecht zicht en dat kan leiden tot gevaarlijke situaties waarin snel handelen gewenst is.

Drie dingen die je niet wil
De drie belangrijkste principes van ’s nachts varen zijn: vaar nergens tegenop, blijf uit de buurt van andere boten en zorg ervoor dat jij en je bemanning niet overboord gaan. Allemaal dingen die je overdag ook niet wil. Maar overdag zie je gevaar veel eerder aankomen, is er vaker hulp in de buurt en kan je zelf problemen veel adequater oplossen.
Veiligheidsspullen
Als de avond valt, is het nog belangrijker om de vereiste veiligheidsuitrusting aan boord te hebben, waarvan een aantal in het donker nodig en levensreddend kunnen zijn. Zelfs als u overdag geen reddingsvest draagt, moet iedereen aan boord er ’s nachts een dragen. Bind signaallichten en fluitjes aan elk reddingsvest. Overboord vallen is gevaarlijker in het donker, omdat het gezichtsvermogen ernstig verminderd is en iemand die overboord gevallen is, kan makkelijk overvaren worden in een verwoede poging om die persoon in het water te vinden. Meer over reddingsvesten leer je in dit Vaarbewijs Filmpje.
Als je je veiligheidsuitrusting nog nooit hebt gebruikt, haal deze dan tevoorschijn en zorg ervoor dat ze in goede staat zijn voordat je eropuit trekt. Check of alles nog werkt en oefen ermee in daglicht.
Communicatie
Hou je mobiele telefoon bij de hand (als je bereik hebt) om de mensen aan wal te laten weten dat je te laat komt of een nacht blijft, om te voorkomen dat ze onnodig reddingspersoneel op pad sturen. Zorg voor een marifoon om hulp in te roepen voor het geval je geen bereik meer hebt met je telefoon. Zorg voor extra batterijen voor een handheld-apparaat.
Zoek een ankerplaats
Zorg voor een anker en ankerlicht en zoek wat ankerplaatsen van te voren op voor het geval je onverwacht ergens moet overnachten. Uiteraard heb je het ankeren al een paar keer overdag geoefend. Meer over ankeren leer je in dit Vaarbewijs Filmpje.
Gebruik je GPS plotter
Als het donker is, is het veel moeilijker om de weg naar huis te vinden in open water. Oriëntatiepunten kunnen er anders uitzien of helemaal verdwijnen. Met een GPS plotter en verlicht display zie je altijd waar je bent en kan je obstakels tijdig vermijden.
Noodsignalen
Houd fakkels, parachutelichten en andere noodsignalen bij de hand voor het geval je in een noodsituatie terechtkomt. Zorg ervoor dat de houdbaarheidsdatum nog niet is verstreken, anders heb je kans dat het noodsignaal niet meer goed werkt. Houd een paar glowsticks bij de hand en laat ieder bemanningslid er een dragen. Het is veel gemakkelijker om iemand in het water te vinden als hij of zij een lampje heeft. Meer over veiligheid leer je in dit Vaarbewijs Filmpje.
Nachtkijker
Een goede (nacht)verrekijker werkt bij weinig licht en kan je helpen bij het identificeren van navigatiehulpmiddelen, andere boten en kustoriëntatiepunten.
Toeter
Zorg voor een hoorn of toeter waarmee je anderen met een geluidssignaal kan waarschuwen. Herhaalde lange stoten is het noodsein. Alle geluidsseinen leer je in dit Vaarbewijs Filmpje.
Minder vaart
Vaar langzamer dan overdag, zo heb je meer tijd om obstakels en rotsen te zien. Daarnaast is het ook stiller en kan je geluiden in je omgeving eerder waarnemen. Een andere motorboot zal je veel eerder horen aankomen. Zet de muziek uit en laat de bemanning zachtjes praten.
Navigatieverlichting
Zorg ervoor dat je navigatielichten werken, zelfs als je nooit van plan bent laat op pad te zijn. Schakel ze in voor zonsondergang. Navigatieverlichting zorgt ervoor dat andere watersporters je zien, en de configuratie en kleuren laten weten of je voor anker ligt of beweegt en in welke richting. Hoewel lichten tussen 1 en 2 mijl afstand zichtbaar moeten zijn, zijn slechte verbindingen en gekke covers veelvoorkomende problemen die het bereik aanzienlijk verminderen. Meer over verlichting op boten leer je in dit Vaarbewijs Filmpje.
Voorkom felle lichten aan boord
Je nachtzicht verbetert door witte lichten te vermijden en onnodige lichten aan boord uit te schakelen. Je ogen hebben tijd nodig om te wennen aan het donker. Gebruik zachte rode lichten en je zult nog steeds je navigatietools en omgeving goed kunnen zien.
Hou de bemanning binnen
Hou je bemanning veilig in het midden van de boot, zodat ze minder snel overboord kunnen vallen. Ga alleen aangelijnd het dek op en alleen als dit echt noodzakelijk is.
Wijs een uitkijk aan
Wijs één bemanningslid aan (en rouleer ieder uur) die fulltime op de uitkijk staat en voortdurend de omgeving afspeurt naar navigatiehulpmiddelen en andere boten of de kust.
Drink geen alcohol
Tina is het er niet mee eens, maar drink geen alcohol! ‘s-Nachts varen vergt al je concentratie en alcohol vermindert je reactiesnelheid en denkvermogen.
Vermijd drukke routes
Blijf uit de drukke scheepvaartroutes. Grote schepen varen veel sneller dan je denkt. Bereid de route dus goed voor als je ’s nachts het water op gaat.
Ook slagen via Vaarbewijs Filmpjes? Ga naar ons cursusoverzicht.